Mentor Kavramı ile resmi anlamda çalışma hayatımda 2014 yılında TUBİTAK desteği ile yürütülen “KOBİ Mentorları Yetiştirme” projesinde görev alarak tanıştım. Ülkemizde bu kavram birkaç yıldır sıkça kullanılmaya başladı. Aslında 16 yıldır çalıştığım Adana ÜSAM (Üniversite Sanayi İşbirliği Ortak Araştırma Merkezi) ’da çok uzun zamandır sanayicilere ve girişimcilere mentorluk çalışması yapıyorduk ve ben de bu çalışmaların içinde bilfiil bulundum. Halen de bulunmaya devam ediyorum.
Yol gösteren, rehberlik eden kişi anlamına gelen Mentor kelimesini tam olarak anlatmak için önce bu kelimenin nasıl doğduğunu anlatmakta fayda var. Bir hikayeye göre, MENTOR kelimesinin kökeni Yunan Mitolojisinden gelmektedir. Odyssey’ de belirtildiğine göre Ithaca Kralı Ulysses savaşa gitmeden önce oğlunu en yakın arkadaşı Mentor’a teslim eder. Kendisinin yokluğunda oğlunu korumasını ve bilgisiyle, deneyimiyle onu yetiştirmesini ister. Kral Ulysses, savaştan döndüğünde 20 yıl geçmiştir ve arkadaşı Mentor’un yetiştirdiği oğlu onun yerini alacak tüm bilgi ve deneyime sahip bir prens haline gelmiştir. Bundan dolayı da rehber, yol gösteren kişi anlamında mentor kelimesi kullanılmaya başlamıştır.
Rehber, yol gösterici anlamında kullanılan mentor kelimesi ile çalışma hayatımda resmi anlamda tanıştıktan sonra zaman zaman bir anne gözüyle de konuya bakmaya çalıştım. Aslında baktığınızda, her anne ve babanın bir mentorluk görevi olduğunu, daha doğrusu olması gerektiğini görebilirsiniz. Çocuklarımızın yetişmesinde, onların sadece beslenmesi, bakımı, sağlığı vb gibi temel görevlerimizin dışında, onlara yol göstermek ve rehberlik etmek de vardır. En önemli görev de budur zaten.
Ancak buradaki esas sorun, bu görevimizi yerine getirmeye çalışırken rolümüzün rehberlik etmesinden çıkıp birebir onların adına karar vermek ve hayatlarını şekillendirmeye çalışmaktır. Asıl sıkıntılar da burada başlamaktadır. Çocuklarımıza her konuda yol göstericilik yapmaya çalışırken, kararları onların adına vermeye başlıyoruz ve böylece mutsuz, hayallerini gerçekleştiremeyen bireyler yaratıyoruz. Oysaki bir mentor asla karar verici değildir. Sadece mentorluk yaptığı kişiye (Mentee denir) doğru yolu göstermeye çalışır, kaynakları sunar. Kararı veren kişi mentorluk yapılan kişi yani diğer bir adıyla mentee olmalıdır.
Biz anne ve babaların çocuklarımıza mentorluk yapmamız gereken önemli süreçler nedir derseniz;
Çocuklarımızın Yeteneklerini Keşfetmede: Çocuklarımızın yeteneklerini keşfetmelerine öncülük etmeliyiz. Keşfettikten sonra ise bu yeteneklerini geliştirmeleri konusunda onlara destek olmalıyız. Ama karar verici olmamalıyız. Basketbolu seven, burada kendini geliştirmek isteyen bir çocuğu zorla satranç kursuna yazdırmanın ne çocuğunuza ne de size bir faydası olacaktır.
Arkadaşları İle Olan İlişkilerinde: Hepimiz yaşıyoruz, çocuklarımız kendi arkadaşları ile ilişkilerinde pek çok şey yaşayabiliyorlar. Yeri geliyor çok küçük bir oyuncak için bile kavga edebiliyorlar. Biraz daha büyüklerse, gençliğe adım atmışlarsa konular daha farklı olabiliyor. Bu noktada çocuklarımızın kendi sorunlarını kendilerinin çözmelerine destek olmalıyız. Onların adına sorunlarını biz çözmemeliyiz. Sadece bize danıştıklarında onlara doğru yolu göstermeliyiz. Böylece doğru ve yanlışı bulmalarında kendilerini geliştireceklerdir.
Meslek Seçiminde: Daha çok küçük yaşlardan itibaren biz anne ve babaların çocuklarımız adına verdiği en önemli karardır meslek seçimidir. Ve en büyük hatalarımızdan biridir bence. Üniversitelere baktığınızda çoğu öğrencinin kendi isteği ile o bölümü okumadığını, hayallerindeki yaşam ile gerçek yaşamı arasında dağlar kadar fark olduğunu görürsünüz. Bunun sebebi anne ve babaların onlar adına karar vermeleridir. Bizlerin çok iyi niyetli olarak onların hayatlarına karar vermemiz aslında onlara verdiğimiz en büyük zarardır. Bırakın kendi mesleklerini seçsinler. Mutlu oldukları sevdikleri işi yapsınlar. Bize düşen görev, bu süreçte onlara sadece rehberlik etmek, kaynakları sunmak, farklı yolları göstermektir. Ama kararı onlar vermelidir.
Mentorluk çok önemli ve geniş bir konu, yazılacak çok şey var..
